Świadczenie rodzicielskie to jedno ze świadczeń z grupy świadczeń rodzinnych. Prawo do niego przysługuje przede wszystkim matce, ale także ojcu dziecka po zaistnieniu okoliczności wyraźnie wskazanych przez ustawodawcę, jak również opiekunowi faktycznemu dziecka w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 14. roku życia, rodzinie zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej) i osobie, która przysposobiła dziecko, o czym szczegółowo stanowi art. 17c ust. 1-2 ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Świadczenie rodzicielskie przysługuje przez okres:
- 52 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, przysposobienia jednego dziecka lub objęcia opieką jednego dziecka,
- 65 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia dwojga dzieci lub objęcia opieką dwojga dzieci.
- 67 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia trojga dzieci lub objęcia opieką trojga dzieci;
- 69 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia czworga dzieci lub objęcia opieką czworga dzieci;
- 71 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia pięciorga i więcej dzieci lub objęcia opieką pięciorga i więcej dzieci.
Okres ten na mocy nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych, wszedł w życie 19 marca 2025 r. może ulec wydłużeniu po zaistnieniu okoliczności wskazanych w art. 17c ust. 3a-3f ustawy o świadczeniach rodzinnych, tj. w przypadku urodzenia dziecka:
- przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1.000 g – okresy, przez które świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwało, ulegną wydłużeniu o tydzień za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie,
- po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1.000 g – okresy, przez które świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwało, ulegną wydłużeniu o tydzień za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie,
- po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie – okresy, przez które świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwało, ulegną wydłużeniu o tydzień za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie.
Wskazany okres wydłużenia, przez który będzie przysługiwało świadczenie rodzicielskie, trzeba będzie potwierdzić zaświadczeniem wydanym przez szpital, w którym przebywało dziecko. Zaświadczenie będzie musiało zawierać informacje o okresie pobytu dziecka w szpitalu oraz o urodzeniu dziecka:
- przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1.000 g,
- po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1.000 g,
- po ukończeniu 37 tygodnia ciąży.
Ustalenie prawa do wydłużenia okresu przysługiwania świadczenia rodzicielskiego będzie następowało jednorazowo na wniosek osoby uprawnionej złożony najpóźniej do ostatniego dnia miesiąca następującego po upływie okresów, o których mowa w art. 17c ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych, a więc przez które przysługuje świadczenie rodzicielskie.
Opiekun faktyczny dziecka, rodzina zastępcza oraz osoba, która przysposobiła dziecko, będzie miała prawo do wydłużonego okresu świadczenia rodzicielskiego na wskazanych zasadach, jeżeli pobyt dziecka w szpitalu będzie miał miejsce odpowiednio po objęciu dziecka opieką lub po jego przysposobieniu.
Jednak świadczenie rodzicielskie nie będzie przysługiwało, jeżeli m.in. co najmniej jeden z rodziców dziecka lub opiekun faktyczny dziecka albo rodzina zastępcza będą otrzymywać zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu Pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres urlopu rodzicielskiego lub okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.